Kamulaştırma, bir gayrimenkul sahibi olarak karşılaşabileceğiniz, mülkiyet hakkını en derinden etkileyen hukuki süreçlerden biridir. Basitçe ifade etmek gerekirse, Devletin veya kamu tüzel kişilerinin, bir yol, okul, hastane gibi “kamu yararı” gerektiren bir proje için özel mülkiyete ait bir taşınmazı yasal prosedürlerle kendi adına geçirmesi işlemidir. Ancak bu, hukuki bir el koyma anlamına gelmez. Hukukumuz, mülkiyetin karşılığının peşin ve adil bir şekilde ödenmesini zorunlu kılar. İşletmeler ve gayrimenkul sahipleri için bu sürecin detaylarını bilmek, hak kaybı yaşamamak adına hayati önem taşır.
Kamulaştırma Nedir ve Hangi Amaçlarla Uygulanır?
Bir KOBİ yöneticisi veya girişimciyseniz, iş yerinizin veya depo alanınızın kamulaştırma kararıyla karşı karşıya kalması, iş sürekliliği ve nakit akışı açısından büyük bir şok yaratabilir. İlk aşamada idare size uzlaşma teklifinde bulunacaktır. Bu, süreci hızlandırmak ve dava yoluna gitmemek için atılan ilk adımdır ve bu teklifi kabul etme zorunluluğunuz yoktur. İşletmelerin bu süreçte yapması gereken en önemli şey, sunulan bedelin adil olup olmadığını iyi analiz etmektir. Bedel sadece taşınmazın kendisinin değil; üzerindeki yapının, varsa makinelerin, sökülüp taşınma maliyetlerinin ve hatta işin aksamasından kaynaklanacak ticari kayıpların da göz önünde bulundurulmasını gerektirir. Eğer uzlaşma sağlanamazsa, idare konuyu mahkemeye taşır. Bu aşamada, işletmenin ticari kaybını ve taşınma maliyetlerini doğru tespit etmek ve haklarını korumak için mutlaka uzman bir hukuki danışmanlık almak kritik önem taşır.
Kamulaştırma, haklı bir kamu ihtiyacını gidermek için zorunlu bir süreç olsa da, bu durum mülkiyet hakkınızdan vazgeçmeniz anlamına gelmez. Türkiye’deki her mülk sahibi gibi, hem adil bir bedel alma hem de sürecin hukuka uygun ilerlemesini talep etme hakkına sahipsiniz. Süreçle yüzleşirken paniklemek yerine, haklarınızı öğrenmek ve süreci iyi yönetmek, işletmenizin veya şahsi mülkünüzün değerini korumanın en etkili yoludur. Unutmayın: Kamulaştırma kararı bir son değil, hukuki bir başlangıçtır.
-
Kamulaştırmada bedel peşin ödenmek zorunda mıdır?
Evet, Anayasal bir zorunluluktur. Kamulaştırma bedelinin, taşınmazın mülkiyetinin idareye geçmesinden önce, mal sahibine peşin ve nakit olarak ödenmesi gerekir. Ancak istisnai olarak büyük enerji ve sulama projeleri gibi bazı durumlarda, kanunla belirlenen esaslara göre taksitle ödeme yapılabilir. -
Kamulaştırma kararına ve bedeline itiraz edebilir miyim?
Kamulaştırma işlemine iki aşamada itiraz edebilirsiniz. İlki, idarenin uzlaşma teklifine itiraz etmek ve daha yüksek bir bedel talep etmektir. İkincisi, kamulaştırma işleminin “kamu yararı” kararına veya usulüne aykırı olduğuna inanıyorsanız, kamulaştırma kararının iptali için idari yargıya başvurabilirsiniz. İkinci yol özellikle iş yeri sahipleri için önemlidir.
