EUREKA, bugün 47 ülkenin bakanlıkları ve ulusal fonlama kurumlarını ortak bir inovasyon ağı altında birleştiren, dünyanın en geniş uluslararası Ar-Ge iş birliği platformlarından biridir. Bu yapı, şirketlerin, KOBİ’lerin, üniversitelerin ve araştırma kurumlarının ortak projeler geliştirerek yenilikçi çözümler üretmesini destekler. Amaç; ülkeler arası Ar-Ge iş birliklerini hızlandırmak, yenilikçi firmaların rekabet gücünü artırmak ve teknolojik çözümlerin küresel etkiye dönüşmesini sağlamaktır.
Avrupa merkezli olarak kurulan EUREKA, zaman içinde büyüyerek sağlık teknolojilerinden yenilenebilir enerjiye, yapay zekadan mobilite çözümlerine kadar pek çok alanda uluslararası Ar-Ge projelerinin desteklendiği geniş bir iş birliği platformuna dönüşmüştür.
Türkiye, EUREKA ağına aktif bir şekilde katılır ve ulusal koordinasyon TÜBİTAK tarafından yürütülür. Türk firmaları ve üniversiteleri bu platform üzerinden uluslararası Ar-Ge ortaklıklarına dahil olmakta, bilgi ve teknoloji transferi gerçekleştirmekte ve ürünlerini küresel pazarlara daha güçlü şekilde taşıyabilmektedir. Özellikle KOBİ odaklı projelerde Türkiye’nin aktif rolü dikkat çekmekte, EUREKA bu kuruluşlara uluslararası Ar-Ge ekosistemine erişilebilir bir giriş noktası sunmaktadır.
Eureka Çatısı Altındaki Programlar
Eureka, farklı ölçeklerdeki kuruluşlara hitap eden çeşitli iş birliği ve destek programlarından oluşur:
- Eureka Clusters: Büyük ölçekli, sanayi odaklı ve tematik Ar-Ge projelerini destekler.
- Eurostars: Yenilikçi KOBİ’lerin liderliğinde yürütülen uluslararası Ar-Ge projelerine odaklanır.
- Fast Track to the EIC Accelerator: Başarılı Eureka projelerinin Avrupa Komisyonu’nun EIC Accelerator programına geçişini kolaylaştırır.
- Globalstars: Eureka ülkeleri ile Eureka dışı ülkeler arasında ortak Ar-Ge projeleri yürütülmesine olanak tanır.
- Innowwide: KOBİ’lerin ürün ve hizmetlerini uluslararası pazarlarda fizibilite analizleri yoluyla test etmelerini sağlar.
- Investment Readiness: Eureka projelerinin çıktılarının yatırımcılarla buluşarak ticarileşmesini destekler.
- Network Projects: Tematik sınırlama olmaksızın, farklı ülkelerden ortaklarla klasik Ar-Ge iş birlikleri yürütülmesini mümkün kılar.
EUREKA projelerinde Türkiye’den bir kuruluşun, EUREKA’ya üye başka bir ülkeden de en az bir ortağın birlikte yer alması gerekir. Ortaklar şirket, üniversite veya araştırma kurumu olabilir; ancak projelerin ticarileşme hedefi taşıması nedeniyle firma odaklı yapılar daha öne çıkar. Proje içeriğinin uygulamaya yönelik Ar-Ge çalışmaları barındırması beklenir. Teknoloji doğrulama, prototip geliştirme, ürünleştirme ya da mevcut bir çözümün yeni bir pazara uyarlanması gibi adımlar bu kapsamda değerlendirilebilir. Her alt programın (Eurostars, Clusters, Network Projects, Globalstars) kendi teknik beklentileri bulunduğundan, başvuru yapılacak çağrının dokümanı her zaman belirleyici kaynaktır.
EUREKA’nın fonlama modeli ulusal düzeyde işler; her ülke kendi kuruluşunu destekler. Türkiye’de Network ve Cluster projeleri TÜBİTAK TEYDEB 1719-1509, Eurostars projeleri ise 1709 programı üzerinden fonlanır. KOBİ’lerde destek oranı %75’e, büyük şirketlerde %60’a kadar çıkabilir. Başvuru süreci önce uluslararası aşamada proje fikri ve ortaklık yapısının uygunluk açısından değerlendirilmesiyle başlar; akabinde ulusal aşamada her ülke kendi fonlama kurumunda teknik ve mali değerlendirmeyi gerçekleştirir.
