Türkiye’de inovasyon ve yenilik kültürünü teşvik etmek amacıyla hayata geçirilen Ar-Ge/Tasarım Merkezi uygulamaları, işletmelere önemli vergi avantajları sunmaktadır. Bu merkezler, 5746 sayılı kanun kapsamında, sürekli Ar-Ge faaliyetleri ve inovatif yaklaşımlar ile pazara yeni ürün, süreç ve teknolojiler geliştiren firmaları destekler.

 

Ar-Ge Faaliyeti ve Tasarım Faaliyeti Tanımları

 

Ar-Ge Faaliyeti Nedir?

Araştırma ve geliştirme (Ar-Ge); mevcut bilgi birikimini artırmak ve bu bilgileri kullanarak yeni süreç, sistem veya uygulamalar tasarlamak amacıyla sistematik olarak yürütülen yaratıcı çalışmalardır.

Bu faaliyetler; bilimsel ve teknolojik belirsizliğe odaklanır, çıktıları özgün, deneysel ve teknik içerik taşır. Aynı zamanda çevre uyumlu ürün tasarımı ve yazılım geliştirme çalışmalarını da kapsar.

Tasarım Faaliyeti Nedir?

Tasarım faaliyeti, sanayi alanında katma değer ve rekabet avantajı yaratma potansiyeli taşıyan, ürünlerin işlevselliğini artırmaya, geliştirmeye ve farklılaştırmaya yönelik yenilikçi faaliyetlerin tümünü ifade eder.

 

Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinde Aranan Temel Şartlar

 

İşletmelerin bu vergi teşviklerinden faydalanabilmesi için 5746 sayılı Kanun kapsamında aşağıdaki temel şartları sağlaması ve devam ettirmesi gerekmektedir:

• Personel Sayısı:
  • Ar-Ge Merkezleri: En az 15 tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam edilmelidir.
  • Tasarım Merkezleri: En az 10 tam zaman eşdeğer tasarım personeli istihdam edilmelidir.
• Faaliyet Alanı: Kanun kapsamındaki tüm Ar-Ge veya Tasarım faaliyetleri yurt içinde gerçekleştirilmelidir.
• Yönetim Kapasitesi: İşletmenin yeterli Ar-Ge/tasarım yönetimi, teknolojik varlıkları, fikrî haklar, insan kaynakları ve proje yönetim kapasitesine sahip olması gerekir.
• Fiziki Kontrol: Çalışan personelin merkezlerde çalıştığını doğrulayacak fiziki kontrol mekanizmalarının bulunması şarttır.
• Proje Yönetimi: Merkezlerin, konusu, süresi, bütçesi ve personel ihtiyacı tanımlanmış program ve projelerinin olması zorunludur.
• Organizasyonel Yapı: Ar-Ge veya tasarım merkezlerinin ayrı bir birim şeklinde örgütlenmiş ve tek bir fiziki mekân içinde yer alması gerekir.

 

Ar-Ge/Tasarım Merkezi Avantajları (7 Temel Destek Unsuru)

 

Ar-Ge/Tasarım Merkezi tescili alan firmalar, temelde 7 farklı ve önemli destek unsurundan faydalanır:

1. Gelir Vergisi Stopajı Desteği
2. Sigorta İşveren Primi Desteği
3. Ar-Ge ve Tasarım Vergi İndirimi (Matrahtan İndirim)
4. Damga Vergisi İstisnası
5. Gümrük Vergisi İstisnası
6. Temel Bilimler Personel İstihdamı Desteği
7. Siparişe Dayalı Ar-Ge ve Tasarım Faaliyetleri Desteği

 

Detaylı Vergi ve Prim Teşvikleri

 

Destek Türü	Kapsamı ve Oranları	Notlar
Gelir Vergisi Desteği	Personelin Ar-Ge/tasarım faaliyetine ayırdığı süre oranında gelir vergisinden muafiyet: Doktoralı / Temel Bilimler Y.L. için %95, Yüksek Lisans / Temel Bilimler Lisans için %90, diğer personel için %80.	Muafiyet, personelin eğitim durumuna göre değişir.
Sigorta İşveren Primi	Çalışan personelin ücreti üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı teşvik kapsamındadır.	Dışarıda geçirilen sürenin Ar-Ge ile ilgili olması halinde de uygulanır. Stajyer ve çıraklar hariçtir.
Ar-Ge ve Tasarım İndirimi	Yapılan Ar-Ge, yenilik ve tasarım harcamaları (Personel, malzeme, amortisman vb. giderler) doğrudan matrahtan düşülerek indirim konusu yapılır.	%20 ek artış sağlayan merkezlere %50 ek indirim hakkı sunulur (Cirodaki Ar-Ge payı, patent sayısı gibi göstergelerle ölçülür).

 

Diğer Önemli İstisnalar

 

• Damga Vergisi İstisnası: Ar-Ge ve Tasarım faaliyetlerine ilişkin düzenlenen tüm kâğıtlar ile personel ücret ödemeleri nedeniyle düzenlenen aylık prim ve hizmet belgeleri damga vergisinden müstesnadır.
• Gümrük Vergisi İstisnası: Ar-Ge ve tasarım faaliyetlerinde kullanılmak üzere ithal edilen eşyalar, gümrük vergisi ve fonlardan muaftır.
• Temel Bilimler Personel Desteği: Matematik, Fizik, Kimya, Biyoloji ve belirlenen mühendislik bölümlerinden mezun personellere 2 yıl boyunca asgari ücret tutarında Bakanlık desteği sağlanır (Toplam personel sayısının %10’unu aşamaz).

 

Siparişe Dayalı Ar-Ge ve Tasarım Teşviği

 

Ar-Ge/Tasarım Merkezleri, siparişe dayalı projelerde harcamaların %50’sini müşterileriyle paylaşabilir.

• Merkezler harcamanın %50’sini,
• Siparişi veren gelir/kurumlar vergisi mükellefleri kalan %50’sini Ar-Ge ve tasarım indirimi olarak dikkate alabilir.