VERGİSEL TEŞVİKLER
İklim değişikliği ve çevresel sürdürülebilirlik, dünya genelinde olduğu gibi Türkiye’de de şirketlerin gündeminde önemli bir yer tutmaktadır. Özellikle Avrupa Yeşil Mutabakatı (Green Deal) gibi uluslararası girişimler ve Paris İklim Anlaşması doğrultusunda Türkiye’nin 2053 yılına kadar net sıfır karbon hedefi bulunmaktadır. Bu hedeflere ulaşmak için şirketlerin yeşil dönüşüm süreçlerine hız kazandırmaları gerekmektedir.
Türkiye’de şirketler bu süreçte hangi teşviklerden yararlanabilir? Teşvikler iki şekilde uygulanmaktadır. İlki ve belki de en önemlisi vergisel indirimlerdir. Şöyle sıralayabiliriz:
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından sağlanan teşvikler:
- Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde kullanılmak üzere yapılan yeni makine ve teçhizat teslimlerinde KDV istisnası
- Teknoloji geliştirme bölgesinde ve ihtisas teknoloji geliştirme bölgesinde verilen teslim ve hizmetlerde KDV istisnası
- Ar-Ge tasarım projeleri için vergi ve harç istisnası
- Teknoloji geliştirme bölgelerinde yönetici şirketin harç muafiyeti
- Nitelikli işgücü istihdamı teşviki için vergi terkini (4691 Sayılı Kanun kapsamında)
- Ar-Ge, yenilik ve yazılım destekleri
- İndirimli kurumlar vergisi
- Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin istihdamının teşviki için vergi terkini
- Ar-Ge ve tasarım faaliyetlerinde damga vergisi istisnası
- Ar-Ge ve tasarım faaliyetlerinde harç istisnası
- Teknoloji geliştirme bölgelerinde emlak vergisi muafiyeti
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından sağlanan teşvikler:
- Çevreye ve sürdürülebilirliğe olumlu etki edecek yatırımların sermaye piyasası yoluyla finansmanının teşvik edilmesi amacıyla yeşil finansman araçlarında ihraç kayıt ve saklama ücretlerinde indirim
- Halka arz koşullarında sektörel bazlı teşvikler
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından sunulan destek programları:
- Verimlilik Artırıcı Proje (VAP) Destek Programı: Enerji verimliliğinin artırılması ve tasarruf potansiyelinin ekonomiye kazandırılması amaçlanmaktadır. İşletmelerin yatırım bedeli 5 milyon TL ve geri ödeme süresi beş yıldan az olan enerji verimli ekipman ve sistem kullanımı gibi projeler, bedelin %30’u, en fazla 1,5 milyon TL’ye kadar hibe şeklinde desteklenmektedir.
- Gönüllü Anlaşma Destek Programı: Bir endüstriyel işletmenin geçmiş beş yıllık enerji yoğunluğuna göre enerji yoğunluğunu %10 oranında azaltmayı taahhüt ettiği anlaşmayı ifade etmektedir.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), yenilenebilir enerji kaynaklarını destekleme mekanizmasını (YEKDEM) yürütmektedir. Bu mekanizma, yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik üretiminde kullanımını yaygınlaştırmayı ve ekonomik, çevre dostu enerji üretimini hedeflemektedir. 18/05/2005-31/12/2025 tarihleri arasında işletmeye girecek YEK üretim tesisleri için, lisans tarihinden itibaren 10 yıl boyunca enerji nakil hatları ve bağlantı yollarında %85 oranında izin, kira ve irtifak bedeli indirimi uygulanacaktır.
Yerli doğal kaynaklar ve yenilenebilir enerjiye dayalı üretim tesisleri için yapılan lisans başvurularında, lisans bedelinin %10’u tahsil edilir ve ilk 8 yıl boyunca yıllık lisans bedeli alınmaz.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı teşvikleri:
- Teknoloji Geliştirme Bölgeleri altyapı desteği
- Yatırımlarda devlet yardımları hakkında karar kapsamında öncelikli yatırımlar için çeşitli destekler: KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi ve faiz desteği gibi.
Yeşil dönüşüm sürecine katkı sağlamak isteyen şirketler için devlet, Avrupa Birliği ve uluslararası kuruluşlar tarafından sağlanan teşvik ve destekler büyük fırsatlar sunmaktadır. Hem maliyet avantajı elde etmek hem de çevresel sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmak isteyen şirketler, bu teşviklerden yararlanarak önemli bir adım atabilirler.
Yeşil dönüşüm, çevreyi korumanın yanı sıra şirketlerin rekabet gücünü artıran ve uzun vadeli sürdürülebilir büyüme sağlamalarına yardımcı olan stratejik bir fırsattır. Şirketlerin bu fırsatları değerlendirerek yeşil ekonomiye geçiş süreçlerini hızlandırmaları büyük önem taşımaktadır.
